ĐỌC VÀ ĐÁNH GIÁ BÀI BÁO KHOA HỌC

TS. BS. Phùng Khánh Lâm

Bộ môn Dịch tễ học, Khoa YTCC, ĐHYD TPHCM

02/11/2023

Mục tiêu buổi học

Trình bày được lý do cần đọc và đánh giá bài báo khoa học
Trình bày được nguyên tắc phương pháp đọc chủ động
Trình bày được nguyên tắc đánh giá bài báo khoa học

BÀI TẬP

Đọc bài báo (15 phút)

Trò chơi

VÌ SAO CẦN ĐỌC & ĐÁNH GIÁ BBKH?

Vòng đời một BBKH

Bản thảo
Gửi đăng cho tạp chí
Biên tập viên đánh giá sơ bộ
Bình duyệt
Chỉnh sửa
Đăng chính thức
Cộng đồng khoa học phản hồi
Retract/Ứng dụng/Cơ sở cho các nghiên cứu mới

Nguy cơ sai lệch

PHƯƠNG PHÁP ĐỌC BÀI BÁO KHOA HỌC

Cấu trúc thông thường của bài báo khoa học

Introduction (đoạn cuối)

Methods

Results

And

Discussion (đoạn đầu, đoạn cuối)

Conclusion

Cấu trúc thông thường của bài báo khoa học

Ví dụ về cách đọc

Xác định cấu trúc bài báo

Xác định câu hỏi/mục tiêu của bài báo

Nếu đây là NC của anh/chị, anh/chị sẽ làm gì để trả lời câu hỏi/mục tiêu đó?

Tác giả đã trả lời câu hỏi/mục tiêu đó như thế nào?

So sánh cách thức của anh/chị và tác giả

Đọc “bị động” vs. Đọc “chủ động”

SQ3R

Survey (1 phút): đọc tiêu đề/câu đầu mỗi đoạn
Question (<30s): chuyển thành câu hỏi
Read
Recite/Write: dùng ngôn ngữ của mình
Review

Đọc “bị động” vs. Đọc “chủ động”

Phương pháp Q-P/C (Question, Predict, Compare)

Question (Hỏi)

Câu hỏi nghiên cứu là gì? Vì sao nó quan trọng?
Tôi sẽ làm như thế nào để trả lời câu hỏi đó?

Predict/Compare (Dự đoán/So sánh)

Trình tự thực hiện nghiên cứu

Mở đầu –> Phương pháp –> Kết quả –> Bàn luận

Đọc “bị động” vs. Đọc “chủ động”

Đọc bị động	Đọc chủ động
Vâng lời không mục đích	Đọc với câu hỏi có sẵn trong đầu
Không phê phán	Tôn trọng tác giả nhưng không xem họ không thể sai lầm
Tư tưởng hoàn tất công việc	Hoạt động trí tuệ thú vị
Chán, mệt mỏi	Tập trung, chọn lọc, hiệu quả
Không hiểu bản chất nghiên cứu	Hiểu sâu hơn về bản chất nghiên cứu
Ấn tượng hời hợt	Ấn tượng sâu đậm

PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ BÀI BÁO KHOA HỌC

Đọc và đánh giá bài báo khoa học

Đọc và đánh giá bài báo khoa học

Đánh giá bài báo khoa học

Đánh giá hình thức (đánh giá “bài báo”)

Đánh giá nội dung (đánh giá “nghiên cứu”)

Đánh giá hình thức

Mục tiêu: bài báo có trình bày đầy đủ và rõ ràng các thông tin cần thiết để người đọc có thể đánh giá về nội dung
Công cụ: hướng dẫn & bảng kiểm về cách viết bài báo khoa học

equator-network

CONSORT

STROBE

Đánh giá nội dung

Mục tiêu: đánh giá tính giá trị và khả năng áp dụng của kết quả nghiên cứu

Giá trị của nghiên cứu

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị của nghiên cứu

Giá trị bên trong

Sai lệch (chọn lựa, thông tin)
Nhiễu

Giá trị bên ngoài

Bối cảnh nghiên cứu
Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
Định nghĩa phơi nhiễm
Định nghĩa kết cuộc

Công cụ đánh giá nguy cơ sai lệch

Cochrane Risk of Bias tool (RoB 2.0)

Cochrane Risk of Bias tool (RoB 2.0)

Critical Appraisal Skills Programme

KẾT LUẬN

Bạn học được điều gì mới trong buổi học hôm nay?

Tóm tắt

Sự cần thiết của việc đọc & đánh giá bài báo khoa học

Đọc bài báo khoa học: đọc chủ động (phương pháp Q-PC)

Đánh giá bài báo khoa học

Đánh giá hình thức: hướng dẫn viết bài báo
Đánh giá nội dung: giá trị, công cụ đánh giá sai lệch

CÁM ƠN ANH/CHỊ ĐÃ THAM GIA BUỔI HỌC !

Link bài giảng: https://lampk.github.io/notes/Slide_DocDanhGiaBaiBaoKhoaHoc_20231102.html